Các bạn khi mới lập trình sẽ có rất nhiều bỡ ngỡ và có nhiều câu hỏi đặt ra. Cái mà các bạn gặp khó khăn nhất lúc bắt đầu học một ngôn ngữ là không biết bắt đầu từ đâu.

Mình đã từng trải qua giai đoạn này nên mình hiểu. Các bạn sẽ tìm trên mạng, copy và chạy code thử, thấy nó vẫn chạy nhưng sau đó thì các bạn chẳng hiểu gì và sẽ quên nhanh thôi.

Hôm nay mình sẽ chỉ cho các bạn cách để bắt đầu học một ngôn ngữ mới.

Lúc bắt đầu học ngôn ngữ lập trình các bạn cần học các thứ sau:

  1. Các cú pháp ngôn ngữ

  2. Các cấu trúc dữ liệu mà ngôn ngữ cung cấp

###Học cú pháp ngôn ngữ

Để học cú pháp ngôn ngữ thì các bạn trước hết tìm hiểu các từ khóa của ngôn ngữ như là if else, while, for, …

Sau khi đã lướt qua các từ khóa của ngôn ngữ lập trình các bạn sẽ học các cú pháp sau:

a. Cách chạy chương trình

Cách hay nhất để chạy chương trình là học chương trình hello world của ngôn ngữ đó. Trong chương trình này, chúng ta sẽ học cách sử dụng hàm main của mỗi ngôn ngữ. Đồng thời ta sẽ hiểu cách sử dụng các thư viện mặc định mà ngôn ngữ cung cấp.

Hoặc chúng ta search trên google “how to run a C program” nếu học ngôn ngữ C, “how to run a Python program” nếu bạn muốn học Python.

b. Cách khai báo biến trong ngôn ngữ lập trình đó

Để tìm hiểu cách khai báo biến trong một ngôn ngữ bạn nên search trên google bằng tiếng Anh. Ví dụ muốn học khai báo biến trong ngôn ngữ C bạn sẽ search “declare variable in C” hay python thì search “declare variable in Python” thì sẽ ra rất nhiều đường link cho bạn tham khảo.

Ví dụ về khai báo biến trong ngôn ngữ C:

int a = 0;

Ví dụ về khai báo biến trong Python:

a = 0

Lưu ý là không có dấu ; cuối hàng như C.

Ví dụ về khai báo biến chuỗi trong Java:

String chuoi = “Mot chuoi gi do”;

c. Cấu trúc if else, switch case

Tương tự như cách khai báo biến, bạn cũng search trên google cấu trúc if else của ngôn ngữ mà bạn muốn học. Ví dụ muốn học if else trong java bạn search “if else in Java” thì google sẽ trả ra rất nhiều kết quả để bạn học.

d. Vòng lặp trong ngôn ngữ đó

Thông thường các ngôn ngữ sẽ cung cấp cách để thực hiện vòng lặp nhưng cú pháp sẽ khác nhau một chút. Có 2 cách lặp chính trong các ngôn ngữ lập trình là for và while. Nếu bạn muốn tìm kiếm cách lặp nào thì cứ search như sau “for loop in C” nếu học C, “for loop in Java” nếu muốn học java. Tương tự bạn cần tìm kiếm cho vòng lặp while như “while loop in Python”.

e. Cách viết hàm, module hóa chương trình

Chúng ta không thể viết tất cả chương trình trong một file hay một hàm duy nhất mà cần phải tách hàm, file và gọi chúng với nhau. Để có thể tìm hiểu được cách tạo hàm hoặc tách file chương trình bạn chỉ cần search “function in C” nếu học C, “function in Java” nếu muốn học Java, …

Còn nếu muốn học cách gọi các file hoặc thư viện thì bạn cứ search “how to import library in Java” nếu học Java, hoặc là “how to call function from another file in python” để học cách gọi hàm từ file khác nhau trong Python.

Sau khi đã học được cú pháp của ngôn ngữ đó, bạn học cách sử dụng các cấu trúc dữ liệu mà ngôn ngữ đó cung cấp.

###Học cấu trúc dữ liệu

Để học cấu trúc dữ liệu mà ngôn ngữ đó cung cấp, ta sẽ học cách sử dụng các cấu trúc dữ liệu sau a. Chuỗi (string)

Xử lý chuỗi là một trong những kỹ năng cần phải học hỏi với bất kì ngôn ngữ nào. Nếu bạn xử lý chuỗi tốt thì sẽ xử lý được rất nhiều vấn đề.

Để học cách sử dụng chuỗi trước hết bạn cần học cách khai báo biến chuỗi. Từ khóa để tìm kiếm cách khai báo chuỗi là “declare string in C” nếu học C, “declare string in PHP” nếu muốn học PHP.

Sau khi đã khai báo chuỗi, các bạn cần học các hàm mà ngôn ngữ cung cấp để xử lý chuỗi như là cắt chuỗi, kiểm tra một chuỗi có chứa một chuỗi khác không, regular expression trong ngôn ngữ đó.

b. Danh sách, mảng trong ngôn ngữ đó

Danh sách hoặc mảng là một trong những cấu trúc dữ liệu phổ biến và được sử dụng thường xuyên trong các ngôn ngữ lập trình. Nếu bạn sử dụng thuần thục được danh sách hoặc mảng thì bạn sẽ xử lý được rất nhiều bài toán mà các bạn gặp phải. 

Để có thể sử dụng danh sách hoặc mảng thì bạn cần học cách khai báo mảng hoặc danh sách. Từ khóa để các bạn tìm kiếm là “list in Python” nếu học Python, “list in Java” nếu bạn muốn học java hoặc “array in C” nếu muốn học về mảng trong ngôn ngữ C.

Sau khi đã khai báo được danh sách hoặc list, bạn cần sử dụng được các hàm mà ngôn ngữ cung cấp.

Thông thường list sẽ có các hàm sau: thêm phần tử vào danh sách hoặc mảng, xóa phần tử trong danh sách hoặc mảng, duyêt qua danh sách hoặc mảng, lấy một phần tử cụ thể trong mảng hoặc danh sách.

Trên đây là 2 cấu trúc dữ liệu chính hầu như ngôn ngữ nào cũng cung cấp. Ngoài ra bạn có thể tìm hiểu các cấu trúc khác như

  1. “key value in ngôn ngữ nào đó” như “key value in Java”, “key value in Python”, …

  2. Object in ngôn ngữ nào đó như “object in Java”, “object in php”, …

  3. Dictionary in ngôn ngữ nào đó như “dictionary in python”, “dictionary in php”

Sau khi đã học được cú pháp và cách sử dụng một số cấu trúc dữ liệu rồi thì các bạn hãy sử dụng ngôn ngữ đó để thử giải quyết một vấn đề nào đó của các bạn, đơn giản như giải phương trình bậc hai bằng ngôn ngữ đó, hoặc phức tạp hơn 1 tý như cách download file  mp3 từ trang nhạc mp3.zing.vn, …

Tóm lại các bạn cần thực hành rất nhiều để thuần thục được nó.

Trên đây là cách học ngôn ngữ lập trình mới cho các bạn muốn học lập trình. Riêng bản thân người viết bài này thì thành thạo Java và PHP để làm việc trên công ty, lúc đi dạy mình dạy bằng ngôn ngữ C và python. Ngoài ra, người viết cũng viết web rồi nên sử dụng được javascript, html và css cơ bản.

Bài viết này được viết vào đêm cuối cùng năm 2016, nhân tiện đây chúc các bạn đang đi theo con đường lập trình năm mới sức khỏe và code khỏe. :D